Potwierdzenie, że Rutger Ascheberg był krewnym mojej prababci Scholastyki z domu Aszeberg skłoniło mnie do bliższego przyjrzenia się tej postaci. Z tego właśnie powodu tydzień temu wraz z Julią i Mateuszem odwiedziliśmy Goteborg, gdzie Rutger spędził ostatnie lata swojego życia i gdzie nadal o nim pamiętają. A samą wycieczkę zaplanowałem już w styczniu.
Zacznę jednak od bardzo ciekawego zbiegu okoliczności. Otóż podczas tej wycieczki moja córka Julia czytała „Potop” Henryka Sienkiewicza (lektura szkolna zadana na wakacje). A jednym z dowódców wojsk szwedzkich tam wymienionych jest niejaki Assenberg. Tak, chodzi właśnie o Rutgera, wsławionego wygraną potyczką z Czarneckim pod Chojnicami. I podkreślę od razu, że udział dalekiego krewnego w tej wojnie nie zmienia mojej oceny Potopu – to chyba największa tragedia I Rzeczpospolitej.
Niemniej jednak osoba Rutgera Ascheberga – z naszego punktu widzenia dowódcy wrogich wojsk szwedzkich – przez Szwedów bynajmniej negatywnie oceniania nie jest. Przeciwnie, w Goteborgu można znaleźć kilka upamiętnień tej postaci.
Przypomnijmy, że Rutger Ascheberg (urodzony w 1621 r. w Kurlandii, zmarły w 1693 r. w Goteborgu) pełnił wiele urzędów wojskowych i cywilnych. Dzisiaj interesuje nas to, że od 1679 był Gubernatorem Generalnym m.in. Göteborga. Urząd ten pełnił aż do śmierci. Jak miasto pamięta o swoim gubernatorze sprzed 330lat?
Aschebergsgatan
Po pierwsze wymienić należy ulicę Aschebergsgatan, której nazwa pochodzi właśnie od Rutgera. To główna arteria Goteborga, która zaczyna się przy skrzyżowaniu z Vasagatan i Uniwersytecie (bardzo zresztą dobrym) i po około kilometrze kończy rondem na Chalmersplatsen. Spacerowaliśmy tą ulicą, czego dowodem są poniższe zdjęcia.
Muzeum Miasta Goteborg
Po drugie Rutger doczekał się swojej gabloty w Muzeum Miejskim Goteborga. To bardzo ciekawa placówka (z opisami po angielsku). Osoba Rutgera tak została opisana:
NA SZCZYT. Droga na szczyt prowadzi przez wojnę. Potężny człowiek w Goteborgu pojawił się z armii. Rutger Ascheberg urodził się w Łotwie i został szwedzkim żołnierzem zawodowym. Skończył zaś jako dowódca i hrabia, gubernator Skane, Halland, Goteborga i Bohuslan. Został pochowany w Kościele Niemieckim w Goteborgu, w kaplicy Aschebergów, którą kazał zbudować. Aschebergsgatan nosi jego imię.
Natomiast w samej gablocie – obok reprodukcji portretu Rutgera – można zobaczyć pochodzące z epoki uzbrojenie (pistolet, miecz, strzelbę) oraz buty. Cała zresztą ekspozycja poświęcona wiekowi XVII jest ciekawa.
Szkoda tylko, że w muzealnym sklepie z pamiątkami nie ma żadnej z wizerunkiem Rutgera Ascheberga.
Na drugą część zostawiam sobie opis wizyty w Kościele Niemieckim przy grobie Rutgera. To w zasadzie obok Muzeum.