Druga część prezentacji zbioru książek Karola Sienkiewicz obejmie pozycję ważną i obszerną, czyli Skarbiec historii polskiej, wydawany w Paryżu latach 1839-1842. Datę wpisu wybieram nieprzypadkowo – w przeddzień wybuchu Powstania Listopadowego w 1830 r., którego upadek zamknął Karolowi z Kalinówki drogę powrotu do domu. Jak i całej rzeszy uczestników Wielkiej Emigracji…
Na emigracji
Emigracja, chociaż bolesna i tragiczna, otworzyła przed Karolem Sienkiewiczem nowe możliwości. Był nie tylko bliskim współpracownikiem księcia Adama Czartoryskiego, jego sekretarzem i finansistą, ale również bibliotekarzem i kierownikiem słynnej Biblioteki Polskiej w Paryżu. Szczególną rolę odegrał Sienkiewicz jako historyk i edytor źródeł historycznych, które wydawał w tamtym okresie. Najważniejszy ich zbiór objęty został tytułowym Skarbcem.
Skarbiec historii polskiej przez Karola Sienkiewicza
Skarbiec jest zbiorem dokumentów historycznych, czyli źródeł poznania historii Polski i materiałem do dalszych prac nad dziejami państwa i narodu. Sienkiewicz edytuje i publikuje dokumenty, ale ich w zasadzie nie komentuje, nie ocenia bohaterów czasów minionych. W przedmowie do tomu I, która jest swoistym manifestem, tak pisze (cała przedmowa dostępna tutaj>>>):
Polacy, nie mamy historii Polski. Kto u nas chce poznać dzieje ojczyste, nie znajdzie żadnego dzieła, które by je w przyzwoitej obejmowało rozciągłości; trzeba mu do tego Bibliotek, trzeba Archiwów, musi on umieć język łaciński, języki żyjące, musi być literatem. Lecz dla ogółu Polaków, dla masy narodu, w literaturze Polskiej, historii Polski nie ma. Jakie stąd, a szczególnie w naszym położeniu, wynikają i wyniknąć mogą szkody, łatwo to pojąć.
I żeby tę pustkę wypełnić, Karol z Kalinówki postanawia wydawać właśnie Skarbiec historii polskiej. Ukazują się dwa tomy, z których każdy ma po dwie części, zatem komplet tworzą cztery pozycje (książki) wydane w Paryżu, w drukarni Maulde i Renou,:
Tom I. Część 1, rok 1839
Tom I. Część 2, rok 1839
Tom II. Część 1, rok 1840
Tom II. Część 2, rok 1842
Zgodnie z zamiarem Sienkiewicza, Skarbiec miał składać się z trzech części: Materiały historyczne, Rozmaitości oraz Nowe pisma. W zasadzie porządek ten został zachowany. I tak w tomie I mamy m.in. pamiętniki Jędrzeja Kitowicza; wiersze polityczne konfederacji barskiej i Sejmu Czteroletniego; współczesne rozprawy historyczne.
Egzemplarze, które posiadam w swojej biblioteczce, nie mają niestety oryginalnej oprawy.
Z treścią Skarbca można zapoznać się z Internecie. Tutaj np. dostępny jest tom I >>>> a tutaj II >>>>
Poniżej zdjęcie herbu Sieniuta Sienkiewicza, pięknie odbitego na stronie tytułowej Tomu I.
Tom I dostępny jest w serwisie POLONA tutaj >>>>>
W moich egzemplarzach drugich części tomu I i II brakuje stron tytułowych. Jednak jedną z nich znalazłem na portalu onebid i pokazuję poniżej.
