Oczekując na rozpoczęcie sezonu aukcyjnego (w wakacje podaż jest minimalna) opiszę pewną fotografię, którą kupiłem już jakiś czas temu po zażartej licytacji. Przedstawia ona medal wybity ku pamięci Karola Kazimierza Sienkiewicza.
Medale pamiątkowe
Nie śledzę współczesnej sztuki medalierskiej i nie wiem, czy obecnie medale bije się tak często jak dawniej. A zwłaszcza te poświęcone konkretnym osobom. Mam tylko takie wrażenie, że kiedyś było to popularniejsze, ale może się mylę.
Niemniej jednak poszczególne państwa prowadziły swoistą „politykę medalową”, czego przykładem jest opisany przeze mnie medal poświęcony Rutgerowi von Ascheberg, wybity w 1790 r., o którym pisałem tutaj >>>
Niewątpliwie jednak medale były (i pewnie nadal są) bite dla upamiętnienia osób czy zdarzeń wybitnych. A do takich osób należał niewątpliwie Karol z Kalinówki, czyli mój podwójny imiennik Karol Kazimierz Sienkiewicz.
Medal wybity ku pamięci Karola Kazimierza Sienkiewicza
O samym medalu nie wiem zbyt dużo (jeszcze). Udało mi się tylko ustalić, że został wykonany przez słynnego medaliera Jean-François-Antoine Bovy około 1870 r. Na tej >>> stronie Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Polskiej w Paryżu można obejrzeć dwa takie medale (żeby zobaczyć drugi należy strzałkami przejść w prawo).
Pierwszy nosi dość zagadkowy opis (na rewersie). Awers (widoczny powyżej jako zdjęcie tytułowe) jest typowy:
Popiersie pisarza zwrócone w lewo. Napis na otoku: 1793 ‧ KAROL SIENKIEWICZ ‧ 1860. Sygnatura u dołu: A. BOVY.
Ale wspomniany rewers już nie:
Dai Nihon Tôtô jù (ni sumu) Yoshiyuki (no) chû (odlany przez Yoshiyukiego, mieszkańca wschodniej stolicy Cesarstwa Japońskiego, Tokio).
Czy medal rzeczywiście odlany został w Japonii? Ciekawe…
Drugi nie zawiera już opisu rewersu.
Fotografia z Paryża
O zdjęciu medalu poświęconego Sienkiewiczowi już pisałem tutaj >>>. Tamto zdjęcie wykonane zostało w Paryżu, w atelier „Michel”. Ale wg mnie to jest fotografia naklejona na kartonik. Świadczą o tym nieco nierówne brzegi zdjęcia jak i naderwany lewy górny róg zdjęcia. Czy mam rację? Żeby to stwierdzić musiałbym wziąć zdjęcie do ręki albo zapytać kogoś u źródła, czyli w Fundacji Rodziny Blochów (co pewnie uczynię). Poniżej zdjęcie od p. Przemysława Blocha:
Fotografia z Krakowa
Kupiona przeze mnie fotografia jest odbitką, a nie naklejonym na kartonik zdjęciem (nierówne boki kartonika to wynik fotografowania komórką). Treść awersu jest taka sama jak opisana powyżej. Rewers nie został sfotografowany.
Fotografia ma wymiary 8,8×5,4 cm, zaś cały kartonik 9,9×6,5 cm. Autor zdjęcia pozostaje nieznany. Ta fotografia została wykonana w zakładzie A, Madeyskiej w Krakowie przy ul. Krasińskiego, o czym świadczy pieczątka na rewersie zdjęcia. Z Internetu wynika, że zakład działał pod numerem 14, można spotkać na aukcjach odbitki zrobione w II. połowie XIX w. w tym atelier.
Mam wrażenie, że to odbitka z tej samej kliszy, jak to zdjęcie od p. Przemysława Blocha. Ale może się mylę? Poniżej moje zdjęcie:
Dyrektor Biblioteki Polskiej
Mam taki plan, by wykorzystać moją znajomość z hrabią Guillaume de Louvencourt celem dokładnego zapoznania się z medalem przechowywanym w Paryżu. Otóż hrabia, który gościł ostatnio w Toruniu, gdzie byłem jego przewodnikiem, ma silne związki z Biblioteką Polską, albowiem jego dziadek, Andre Poniatowski, w latach 1969-1977 był jej dyrektorem. Może uda się zdobyć bliższe informacje o tym medalu?
A jak będę miał więcej czasu to zrobię kwerendę w polskich muzeach. Może uda się gdzieś obejrzeć tę pamiątkę?
Poniżej treść dodana przeze mnie 20 sierpnia 2025 r.:
List z Biblioteki Polskiej w Paryżu
Po publikacji tego wpisu napisałem do Biblioteki Polskiej w Paryżu prośbę o bliższe informacje o medalu. Właśnie otrzymałem od p. Anny Czarnockiej odpowiedź oraz dwa zdjęcia: awers i rewers. Za jej zgodą – za którą dziękuję – mogę zdjęcia te opublikować.
Pani Anna potwierdziła, że medal został wybity w Japonii w zakładzie Yoshiyuki w Edo i przypuszcza, że może było zamówienie syna Karola Sienkiewicza. Ponoć takie medale były wykonywane przez odlewników japońskich na zlecenie europejskich klientów.
Z karty informacyjnej wynika, że medal ma numer SHLPN 458, wykonany został brązu zaś jego średnica wynosi 148 mm (czyli jest dość spory, znacznie większy od wybitego niemal 100 lat wcześniej medalu ku pamięci Rutgera Ascheberga, o którym pisałem tutaj: >>>).
Ze zdjęć wynika zatem, że medal ma tylko awers, rewers zaś to jedynie znak japońskiej wytwórni.
Awers ze zbiorów Biblioteki Polskiej w Paryżu:
Rewers ze zbiorów Biblioteki Polskiej w Paryżu:
