Przygotowując prezentacje o Rutgerze von Ascheberg zanurzyłem się w szwedzki Internet. I chociaż język Alfreda Nobla jest mi całkowicie obcy, to google doskonale radzi sobie z tłumaczeniem. I dzięki temu znalazłem tam masę informacji, zdjęć i …. pamiątek, które pojawiają się w sprzedaży antykwarycznej. Kilka już kupiłem, dzisiaj o jednej z nich.
Medale okolicznościowe
Tradycja bicia medali okolicznościowych jest niemal tak stara jak monety. Historia medalierstwa zaczęła się wszak w starożytności – już w Rzymie i Grecji bicie medali uważano za rzemiosło i jednocześnie sztukę, gdyż wybijano je ręcznie, co wymagało niezwykłych umiejętności, zmysłu plastycznego i zdolności rzeźbiarskich. Sztuką tą zajmowali się mincerze. W zasadzie w każdym nowożytnym państwie bito – i nadaj się bije – medale: pamiątkowe, okolicznościowe, królewskie, prywatne. Nie inaczej było w Szwecji.
Carl Gustaf Fehrman
Zanim pokażę sam medal to napiszę kilka zdań o jego autorze. A był nim Carl Gustaf Fehrman (1746-1798), szwedzki rzeźbiarz i medalier. Z notatki biograficznej w Wikipedii wynika, że był mistrzem w swoim fachu. Na aukcjach numizmatycznych można znaleźć sporo jego prac.
Medal, który kupiłem, został wybity w 1790 r. na zamówienie Akademii Szwedzkiej i jest jednym z szeregu medali przedstawiających osoby zasłużone dla Szwecji. Być może było to związane ze swoistą „polityką medalową” króla Gustawa III? Zostawiam ten temat dla specjalistów. Przyjrzyjmy się samemu medalowi.
Medal Rutgera von Ascheberg
Medal wybity jest w srebrze. Ma średnicę 32 mm, waży 12,53 grama. Na zdjęciach poniżej pokazuję egzemplarz który kupiłem, niemniej w zdjęciu tytułowym jest kolarz awersu i rewersu tego medalu ze zbiorów Muzeum Armii w Sztokholmie. To właśnie na stronie muzeum znalazłem kilka lat temu ten medal (o czym wspomniałem w tym wpisie z 2021 r.) i od tamtej pory na niego polowałem (link tutaj>>). Udało się 😊
Medal Rutgera – awers
Awers medalu przedstawia prawy profil Rutgera von Ascheberg. W okręgu umieszczony jest zaś po łacinie napis:
IDEM PACIS ERAS MEDIVSQUE BELLI
Co można przetłumaczyć jako:
Byłeś równie wielki w czas pokoju i niebezpiecznej wojny
Medal Rutgera – rewers
Na rewersie zaś napis w otoczeniu wieńca laurowego i dębowego, czyli symbolami zwycięstwa i siły (to bardzo popularne przedstawienie, taki sam wieniec znajduje się np. na polskim krzyżu harcerskim). Wieniec u dołu spina korona „murowa”.
Napis po łacinie jest następujący:
RUTG AB ASCHEBERG COM. SEN. R. MARESCH PLUR. PROV. GUBERNAT NATUS MDXXI SVEC. COMMODO IMPENS. ANNIS LV OB. MDCXCIII
Są to zatem częściowo skrótu. Pełny tekst wyglądałby tak:
RUTG(erus) AB ASCHEBERG COM(es) SEN(ator) R(egis) MARESCH(allus) PLUR(ium) PROV(inciarum) GUBERNAT(or) NATUS MDCXXI SVEC(iae) COMMODO IMPENS(is) ANNIS LV OB(iit) MDCXCIII
Co oznacza:
Rutger z Ascheberg. Hrabia, Doradca Królewski, Marszałek Polny, Generalny Gubernator kilku prowincji. Urodzony 1621. Przez 55 pracował na rzecz Szwecji. Zmarł 1693.
