Temat herbu Wenda zajmował mnie już od dłuższego czasu. Najpierw dowiedzieliśmy się, że przodkowie używali tego herbu. Następnie szukaliśmy informacji, jak ten herb wyglądał. Teorii było wiele.
Jedne z nich odwoływały się do herbarzy dostępnych w Internecie. Wenda = Went, zatem chodzi o ten właśnie herb. Mój Tato był zwolennikiem takiego podejścia.
Inne z kolei powoływały się na tradycję rodzinną, zgodnie z którą herb Wenda wyglądał tak jak Chrynicki. Opisywałem już te teorie na blogu w tym wpisie.
Ale czułem niedosyt – brak źródeł. I przez kilka lat nurtowało mnie pytanie: czy istnieje dokument z wywodem Sienkiewiczów, na którym herb byłby namalowany?
Wynajęty w Wilnie specjalista znalazł aż trzy wywody: z 11 listopada 1810 r., 15 lipca 1819 r. oraz z 31.08.1820 r. Niestety, wizerunku herbu brak. Wszystkie skany są dostępne w zakładce Dokumenty.
Następnie Jacek Sienkiewicz udostępnił mi oświadczenie wywodowe Stefana Sienkiewicza z 15 lipca 1819 r., ale w nim też nie było wizerunku herbu, chociaż tarcza herbowa na dokumencie figurowała. Czyli nadal brak danych.
Niedawno nastąpił przełom – otóż znalazłem wizerunek herbu Wenda Panów Sienkiewiczów w książce Jana Ciechanowicza „Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego”. Ale jakość była tak słaba, że nic nie było widać.
Skontaktowałem się z autorem. Poinformował mnie, że wizerunek pochodził z Archiwum w Mińsku. Zleciłem więc poszukiwania właśnie w tym mieście. Ale równocześnie poprosiłem o ponowne sprawdzenie teczek w Archiwum Państwowym w Wilnie. I tym razem udało się – pełen sukces!
Właśnie w Wilnie p. Albert (tenże współpracujący z nami specjalista z Wilna) znalazł wywód na pergaminie, trochę uszkodzony, ale możliwy do odczytania w znakomitej większości.
Wypis z Ksiąg Szlacheckich Guberni Litewsko-Wileńskiej Wywodu Urodzonych Sienkiewiczów Herbu Wenda z 15 lipca 1819 r.
Z wizerunkiem herbu. Odmiennym od wszystkiego, czego mogliśmy się spodziewać. Poniżej zdjęcie.
Jeżeli chodzi o wywód, to jego treść jest oczywiście nam znana, taka jak w dokumentach z 1819 r. Na stronie Dokumenty zamieściłem wersję PDF (otrzymałem plik o Joanna Narkiewicz-Tarłowskiej), zawierającą przepisany wywód z 1819 r. Może będzie łatwiej to przeczytać.
Poniżej miniatura, bo cały plik to TIF bardzo dużych rozmiarów.
Jaki to herb? Otóż chyba nigdy nie będziemy w stanie z całą pewnością przypisać go do jakiegoś konkretnego, znanego herbu. Opis mógłby być taki:
W polu czerwonym złoty półksiężyc, na nim srebrna strzała spięta hakami (ankrami?). W klejnocie głowa męża z koroną i pękiem trzech srebrnych strusich piór.
Z całą pewnością są tam elementy różnych innych herbów: Korsak, Szeliga, Troska, Gozdawa. I być może wielu innych (półksiężyc, strzała). A może to po prostu specyficzny herb rodzinny Sienkiewiczów?
A poza tym to po prostu ładny dokument.
Najważniejsze jest jednak to, że mamy pewność jak ten herb wyglądał.