„Ten” Henryk Sienkiewicz a nasza rodzina

W zasadzie każdy, kto nosi nazwisko Sienkiewicz chociaż raz w życiu spotkał się z pytaniem, czy pochodzi „z tych” Sienkiewiczów. I pytającemu zawsze chodzi o rodzinę „tego” Henryka Sienkiewicza, czyli naszego noblisty, autora Trylogii i Quo vadis. Ja zawsze odpowiadałem, że nie, to zupełnie inna rodzina. Od pewnego jednak czasu odpowiadam, że to sprawa ciągle jeszcze niewyjaśniona. Czy kiedyś uda się to wyjaśnić? Być może…

Powszechnie wiadomo, że Henryk Sienkiewicz interesował się historią swojej rodziny. Wg portalu Histmag:

Henryk Sienkiewicz żywo interesował się historią swojej rodziny. Korzystając z pomocy językoznawcy Jana Karłowicza oraz heraldyka Adama Bonieckiego, pisarz ustalił, że za protoplastę jego rodu może uznać Piotra Oszyka Siekiewicza (lub Sieńkiewicza) herbu Łabędź z końca XVI wieku. Ród Sienkiewiczów wywodził się od Tatarów litewskich, którzy służyli Rzeczypospolitej w chorągwi juszyńskiej. Pradziad pisarza, Michał Sienkiewicz (1725-1795), w wieku 15 lat zdecydował się przyjąć chrzest katolicki, za co kilka dekad później otrzymał nobilitację. Synem Michała oraz jego małżonki Marianny Ługowskiej był Józef Sienkiewicz (1773-1852).

Czytaj więcej: https://histmag.org/o-tatarskich-i-nie-tylko-korzeniach-henryka-sienkiewicza-12416

Mimo tego, że protoplasta rodu używał herbu Łabędź, rodzina Henryka później (i on sam) posługiwali się herbem Oszyk (odmiana herbu Łabędź).

Co więcej, jego stryjeczny dziadek, czyli brat dziadka – Karol Kazimierz Sienkiewicz, posługiwał się herbem Sieniuta. A przy okazji przypomnę osobę mojego imiennika, i to podwójnego, Karola Kazimierza Sienkiewicza (1793-1860), historyka i publicystę, działacza emigracyjnego. Tu jest ciekawy tekst o jego życiu i pracy.

Już tylko w tej jednej rodzinie mamy trzy herby: Łabędź, Oszyk i Sieniuta. Jaki ma to związek z Sienkiewiczami herbu Wenda (lub Węda)?

Być może żaden, ale warto zwrócić uwagę, że przyjmuje się, iż ród noblisty pochodził od Tatarów. A właśnie od Tatarów miał pochodzić i nasz protoplasta, o czym wspominała w swoich notatkach Eugenia Sienkiewicz-Przyałgowska. O tatarskim pochodzeniu Sienkiewiczów pisze też np. Jan Ciechanowicz w swojej pracy Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego.

To oczywiście nic nie znaczy, ale…. Tenże Ciechanowicz pisał o „naszych” Sienkiewiczach na podstawie wywodu z 1819 r. W wywodzie tym wspomniany jest ślub Zygmunta Sienkiewicza z Marianną Rymwid Mickiewicz, o czym już wspominałem. I właśnie przy okazji opisywania tego związku Jan Ciechanowicz napisał:

Z tych danych wynika więc, że ta sama krew płynęła w żyłach dwóch polskich mistrzów pióra – Adama Mickiewicza i Henryka Sienkiewicza.

Z czego autor to wnioskuje? Niestety, nie odpowiedział na moje pytania.

Czy może Michał Sienkiewicz, pradziadek pisarza, to Michał, który był synem Zygmunta Sienkiewicza i Marianny Rymwid Mickiewicz?  Michał Sienkiewicz, przodek noblisty, żył w latach 1725-1795. Wydaje się zatem, że nie mógł być wnukiem Teodora Piotra Sienkiewicza, który w 1639 r. otrzymał przywilej od króla Władysława IV. Poza tym skoro Teodor Piotr otrzymał przywilej, to jego ewentualny wnuk Michał (czyli pradziadek nie mógł dopiero w 1740 r. przejść na katolicyzm. To zatem chyba ślepy trop…

A może chodzi o jeszcze innego Michała?

Ta zagadka czeka zatem nadal na wyjaśnienie.

A tymczasem z córką Julią odwiedzam muzea sienkiewiczowskie – jesienią 2018 r. byliśmy w Oblęgorku (zdjęcie poniżej), zaś w maju 2019 r. w Poznaniu (zdjęcie tytułowe). Oba są warte polecenia.